Vrijthof

Vrijthof, Hollanda’nın Maastricht şehrinin merkezinde bulunan romantik ve tarihi bir meydan. Maastricht’in en büyük meydanı aynı zamanda….

Meydanın çevresinde, Maastricht’in dini bir merkez ve askeri kale olduğu günleri hatırlatan çok sayıda tarihi yapı bulunuyor. Yani küçük eski şehrin de etrafında toplandığı alan aslında.

Meydan, eski bir Roma ve Frank mezarlığından, Aziz Servatius Kilisesi’ne ait yarı özel bir alana dönüşmüş. 19. yüzyılda ise şehrin ana meydanı haline gelmiş.

Bugün önemli tarihi binalar, müzeler, bir tiyatro ve çeşitli oteller, restoranlar ve barlarla çevrili. Düzenli olarak halka açık etkinlikler için de kullanılıyor.

Gezginler için yazımın bundan sonraki bölümlerinde söz konusu meydan ile ilgili işinize yarayacak detaylı bilgiler vereceğim.

Vrijthof Gezisi

Maastricht ve Vrijthof’a Ulaşım

Belçika’da Maastricht’e en yakın ulaşım merkezi Liege Guillemins Tren İstasyonu. Arabanız yoksa buraya Belçika’nın her yerinden tren ile de gelebilirsiniz

-Brüksel’den Liege’e Ulaşım

Bruxelles Central Tren İstasyonu’ndan Liege Guillemins Tren İstasyonu’na 20-45 dakika da bir kalkan trenlerle kişi başı 18,3 € karşılığında durak sayısına göre 58-1 saat 35 dakikada ulaşmanız mümkün.

Belçika’da 12 yaş altında kendi başına ya da ebeveyn başına 4 çocuğa kadar tren bileti ücretsiz bilginize.

Belçika’da tren işletmecisi SNCB. Biletleri aplikasyon ya da web sitesinden alıp telefonunuza yükleyebiliyorsunuz.

Yapamam diyorsanız varsa istasyonlarda bulunan otomatlardan ya da açıksa bilet satış ofislerinden kağıt bilet alabilirsiniz. Trende kondüktörden alırsanız bilet ücretine ilave 9 € ödemek zorunda kalırsınız. Değişken fiyat ve zaman planlaması için tıklayınız.

-Liege’den Maastricht’e Ulaşım

Maastricht Hollanda’nın güneydoğusunda bulunan Limburg İli’nin merkezi ve Maastricht Tren İstasyonu da ildeki tüm aktarmaların merkezi. Yani Limburg’da bir yere gidecekseniz mutlaka Maastricht Tren İstasyonu’ndan geçeceğinizi söylemem yanlış olmaz.

Maastricht’e Belçika’dan gitmek için ise tek yolunuz Belçika’nın doğusunda bulunan Liege’den aktarma yapmak.

Liege-Maastricht arasında karşılıklı Hollandalıların işlettiği bir banliyö bağlantısı bulunuyor. Bu trenler de sadece bu seferler için kullanılıyor. Bu da normal çünkü Maastricht Hollanda’da bir Flaman şehri olarak görülüyor.

Liege Guillemins Tren İstasyonu’ndan Maastricht Tren İstasyonu’na saatde bir kalkan trenlerle kişi başı 8,7 € karşılığında 35 dakikada ulaşmanız mümkün.

-Weekend Ticket ve Youth Ticket

Öncelikle belirteyim biz buraya Leuven’den Liege aktarması yaparak hafta sonu günübirlik olarak geldik. Belçika’da trenlerde gezginler için 2 güzel uygulama sizi bekliyor.

Otomatlardan ya da SNCB sitesine girip telefon uygulamasından Weekend Ticket alırsanız hafta sonu olmak şartı ile geri dönüşler için ücret alınmıyor.

Örneğin Liege Tren İstasyonu’nun da aktarma yaparak Leuven’den Maastricht’e gitmek ve dönmek için kişi başı 29,4 € ödüyorsunuz. Aynı yolculuğu hafta içi standart bilet ile yaparsanız tek yönde 19,8 € ödersiniz. Yani Belçika’da trenle (Belçika sınıra yakın sınır ötesi şehirler dahil) nereye giderseniz gidin hafta sonu gidin.

Diğer bir uygulama ise Youth Ticket. 26 yaşına kadar geçerli. Bu bilete ise standart ücretin yarısı kadar bir ücret ödeniyor. Örneğin oğlum bu yol için gidiş dönüş 24,2 € ödedi. Yaşınız uygunsa ve hafta sonu ise gerçekten harika…

Maastricht Tren İstasyonu’ndan çıktıktan sonra batıya doğru yürüyüp Sint Servaasbrug’u geçip Grote Staat üzerinden devam ederseniz Vrijthof’a kolaylıkla ulaşabilirsiniz.

Maastricht çok küçük bir şehir. Burada kimseye toplu ulaşım tavsiye etmiyorum çünkü 1,3 km uzunluğunda 19 dakika süren bu harika güzergahı fotoğraf çeke çeke geçmeniz sizi de çok mutlu edecektir.

Vrijthof Tarihi

Arkeolojik kazılar, meydanın Geç Roma döneminden beri mezarlık olarak kullanıldığını göstermiş.

1969-70 yıllarında, yeraltı otoparkının inşasından önce, Orta Çağ’ın başlarından kalma birkaç büyük mezarlık kazılmış.

Meydanın kuzey tarafında 2003 yılında yapılan diğer kazılar, Manş Denizi’ndeki Boulogne Sur Mer ile Ren Nehri kıyısındaki Köln şehri arasında önemli bir güzergah olan Via Belgica olarak adlandırılan antik Roma yolunun 13 katmanının kalıntılarını ortaya çıkarmış. sayısız tarihi olaya tanıklık etmiştir.

Vrijthof ismine dair en eski yazılı referans, İmparator II. Frederik’in bölgeyi Aziz Servatius cemaatine devrettiği 1223 yılına dayanıyor. Bundan sonra meydan duvarlarla çevrilmiş ve köşelere yakın yerlere demir giriş kapıları konulmuş.

Maastricht, kısmen Brabant Dükü, kısmen de Liège Prensi-Piskoposu tarafından yönetiliyormuş. 1292 yılında Liège prens-piskoposunun yetki alanının simgesi olan orijinal perron da buraya dikilmiş. Brabant dükünün simgesi de (bir darağacı!) kuzeybatı köşesine yakın bir yerde duruyormuş.

Meydan zaman zaman halka açık infazlar için kullanılıyormuş. Ölüm cezasının infazı için, darağacı dönüşümlü olarak Vrijthof ve Pazar Meydanı’nda kuruluyormuş.

Hırsızlar kelimenin tam anlamıyla “utandırılıyormuş”; bilekleri ve başlarıyla bir direğe asılıyorlarmış.

1408 yılında, Bavyera prens-piskoposu John’un bir isyanı bastırmasının ardından, Liège’nin isyancı belediye başkanlarından biri meydanda başı kesilerek idam edilmiş.

1485 yılında, “Ardenler Domuzu” olarak bilinen William I de La Marck, Vrijthof’ta idam edilmiş.

1535 yılında 15 sapkın Anabaptist kazıkta yakılarak öldürülmüş.

17. ve 18. yüzyıllarda meydan, garnizon için bir geçit töreni alanı olarak kullanılmış.

Ana Muhafız Alay Binası 1736’da inşa edilmiş.

Vrijthof Gezilecek Yerler

-Aziz Servatius Bazilikası (Sintervaosbasiliek)

Aziz Servatius Bazilikası, bugün Maastricht’te Katolikliğin merkezi ve şehrin zengin dini mirasının bir kanıtı olarak kabul ediliyor.

Ayrıca, Hollanda’nın ayakta kalan en eski kilisesi olan bahse konu Romanesk bazilika, heybetli kuleleri ve incelikli taş işçiliğiyle ziyaretçilerini zamanda yolculuk yapmaya ve geçmişinin zengin dokusunu keşfetmeye davet ediyor.

Yapı, aslen Hollanda’nın ilk piskoposu Aziz Servatius’a adanmış bir Roma Katolik kilisesi.

Aziz Servatius Bazilikası’nın, 384 yılında Tongeren’den Maastricht’e ölmek üzereyken gelen ve ardından şehrin ana yolu ve köprüsünün yakınına gömülen piskopos Aziz Servatius’un mezarı üzerine inşa edildiğine inanılıyor.

Bu mezar o dönemde kısa sürede önemli bir hac yeri haline gelmiş ve mezarının üzerine de ahşap bir şapel inşa edilmiş. Şapel, Dünya’nın her tarafından gelen insanlar (özellikle hacılar) için önemli bir cazibe merkezi olmuş.

Günümüzdeki bazilika Aziz Servatius’un mezarının bulunduğu yere inşa edilen 4. yapı. Ağırlıklı olarak 11. ve 12. yüzyıllarda inşa edilen mevcut bina, Romanesk mimarisinin muhteşem bir örneği. Büyük 3 nefli haçlı bazilika, büyük ölçüde kömür kum taşı ve marn kullanılarak inşa edilmiş.

Söz konusu bazilika, Aziz Servatius Piskoposluğunun Kutsal Roma İmparatorları ile yakın bağlarını sürdürdüğü bir dönemde inşa edildiğinden bir Alman imparatorluk kilisesinin özelliklerine sahipmiş.

Kilisenin 1039 yılındaki açılışına İmparator III. Henry ve 12 piskopos katılmış.

Yüzyıllar boyunca, bazilika mahzenindeki Aziz Servatius mezarının ve kemiklerinin bir kısmının varlığı ve bazilika hazinesindeki çok sayıda kutsal emanet, çok sayıda hacıyı buraya çekmiş.

14. yüzyıldan başlayarak, 7 yılda bir düzenlenen bir hac yolculuğu, bölgeye 10 binlerce ziyaretçinin gelmesine neden olmuş.

Bu Kutsal Emanetler Hac Yolculuğu, Maastricht’in Hollanda Cumhuriyeti’ne bağlandığı 1632 yılına kadar devam etmiş. 1634 yılında, savaş tehdidi altındaki hazine Liege’ye götürülmüş.

1770 yılında, batı cephesinin tamamı, Liège’li mimar Etienne Fayen tarafından tasarlanan Barok miğferli kulelerle taçlandırılmış.

Maastricht’in 1794 yılında Fransızlar tarafından fethedilmesinin ardından, ağır savaş vergisi ödemek zorunda kalınca hazinedeki altın ve gümüş eserler eritilip satılmış. Aynı şekilde, hazinedeki çok önemli parçalar Fransız işgalinin ilk yıllarında ortadan kaybolmuş.

1797 yılında kilise Fransız devrimcileri tarafından yağmalanmış ve askerler tarafından at ahırı olarak kullanılmış.

1804 yılında kilise bina boş bir harabe olarak cemaate iade edilmiş. Ancak hazinenin çok büyük kısmı artık yokmuş.

Bazilika, 1866 ve 1900 yılları arasında, yüzyılın başlarında oluşan hasarların bir kısmının onarıldığı büyük restorasyonlardan geçmiş.

Kutsal Emanetler Hac Yolculuğu 19. yüzyılda yeniden canlandırılmış ve gelenek bugün de devam etmekte.

Bazilika bugün de Avrupa’nın en zengin hazine odalarından birine sahip ve Maastricht’in en önemli turistik yerlerinden biri olarak kabul ediliyor.

Bazilika her gün 10:00-17:00 saatleri arasında açık. Yetişkinler 7,00 € (18 yaş altı çocuklar, 1 yetişkin eşliğinde ücretsiz.) Rehberli tur için ek ücret kişi başı 7,50 € , minimum 30 €.

-Aziz John Kilisesi (Sint-Janskerk)

Aziz John Kilisesi, Maastricht’in merkezindeki 7 Maas Gotik kilisesi ve şapelinden biri. Bugün de Maastricht’te Protestanlığın merkezi olarak kabul ediliyor.

Hemen yanında bulunan Katolik kilisesi Aziz Servatius Bazilikası ile Hollanda’da benzersiz bir “ikiz kilise” oluşturuyor.

Kilise adını Vaftizci Yahya’dan almış. Aziz Servatius Bazilikası papazı tarafından bazilika cemaati için vaftiz ve cemaat kilisesi olarak işlev görmek üzere 1200 civarında inşa edilmiş. Böylece, Aziz Servatius Bazilikası’nın yalnızca hac kilisesi olarak kullanılması sağlanmış.

Aziz John Kilisesi’nden tarihi kayıtlarda ilk kez 1218 yılında bahsedilmiş. Bugün gördüğümüz mevcut kilise ise 14. ve 15. yüzyılın başlarında kalma, kömür kum taşı ve mavi taştan bir temel üzerine marn taşından inşa edilmiş. Kutsal eşya odası da 15. yüzyıldan kalma ve zengin bir kilise hazinesine sahip.

Orijinal kule, 1366 yılında şiddetli bir fırtına nedeniyle çökmüş. Bugün gördüğümüz kulenin inşaatı ise 15. yüzyılın 2. yarısında tamamlanmış. Kulede, 1687 tarihli bir çanın bulunduğu 15. yüzyıldan kalma ahşap bir çan kulesi bulunuyor.

Maastricht’in Hollanda Cumhuriyeti’ne bağlandığı 1632 yılında, kilise Protestanların eline geçmiş. 1633’ün sonundan itibaren de, yapı Maastricht’teki Hollanda Reformcularının ana kilisesi olmuş.

Kilise birkaç kez restore edilmiş 1774 yılında kule onarılıp kırmızıya boyanmış. Yaz aylarında, yaklaşık 80 m yüksekliğimdeki kuleye (Maastricht’in en yükseği) de çıkılabiliyor.

Kilise her gün 13:00-17:00 saatleri arasında açık. Kuleye çıkış yetişkinler 4 € (18 yaş altı çocuklar, 1 yetişkin eşliğinde ücretsiz.)

-Maastricht Ana Muhafız Alayı (Hoofdwacht)

Hoofdwacht, eski bir askeri bina. 1736 yılında fotoğrafta gördüğünüz gibi Aziz Servatius Bazilikası’nın hemen sağına inşa edilmiş.

O dönemde şehir muhafızlarının ve ordunun en önemli üyeleri bu binada kalıyormuş. Muhafızlar şehir kapılarının ve diğer tahkimatların anahtarlarını korumakla sorumluymuş. Şehir muhafızları buradan şehir kapılarına gönderilirmiş.

-İspanyol Hükumet Binası (Spaans Gouvernement)

Vrijthof’un güney tarafında, fotoğrafta en solda kırmızı 2 katlı bina. Adını İspanya kralı olarak burada hüküm süren İmparator V. Karl’dan alan Spaans Hükumet Binası yer alıyor.

Kayıtlara göre muhtemelen Maastricht’teki ayakta kalan en eski konut binası. Ev, Aziz Servatius Bazilikası’nın dokunulmazlık alanının bir parçası olan ilk binasıymış.

Başlangıçta, kıdemli rahiplerinden biri için yarı ahşap bir ev olarak inşa edilmiş, zaman içinde önemli değişiklikler geçirmiş.

Burayı ilk olarak 1333 yılında Brabant Dükü III. John kullanmış. 1506 yılında Brabant Dükü, 1520 yılında İspanya Kralı olan Gentli Charles tarafından kullanılmış.

Dolayısıyla bu bina da  İspanyol Hükumet Binası (Spaans Gouvernement) olarak anılmaya başlanmış ve yeniden restore edilmiş..

17. yüzyılda bina tekrar rahiplerin kullanımına bırakılmış. 18. ve 19. yüzyıllarda ise bina askeri valinin ikametgahı olarak hizmet vermeye başlamış. 1973’ten beri de fotoğraf müzesi olarak hizmet veriyor.

-‘t Zaat Herremenieke

Vrijthof’un güney tarafında 5 karnaval eğlencesini bir araya getiren ve Zaat Hermenieke (sarhoş armoni) oluşturan heykel grubu imiş.

Önde gagası ve kuyruğu olan, elinde akordeon tutan çılgın bir çocuk yürüyor. Arkada davul çalan yaşlı bir adam yürüyor. Çocukla yaşlı adamın arasında pankart taşıyan bir adam var.

Diğer 2 figür kadın. Biri trompet çalıyor ve sert ve öfkeli görünüyor. Başında boynuzlar, sırtında kanatlar var. Diğer kadın papyon takıyor, boğaz kesen bir horoz tutuyor ve bir bombardon taşıyor.

Maastricht Prens Karnavalı

Çok sayıda ziyaretçinin ilgi odağı olan rengarenk figürler, fotoğraf çektirmek isteyenlerin de ilgisini çekiyor.

Bu sanat eseri hakkında daha fazla bilgiye doğrudan yerinde ulaşılabilseydi daha bilgilendirici olurdu aslında.

Sonradan internetten okuduğuma göre sanatçı ve heykeltıraş Han de Wetering’in sert reçineden yaptığı bir karnaval grubuymuş. 1993 yılından beri Vrijthof meydanında sergileniyormuş.

Renkli figürler Maastricht Karnavalı’na bir saygı duruşu niteliğindeymiş. Karnavalı’n bir kısmına tamamen şans eseri biz de katıldık ve harika bir gün geçirdik.

Karnaval ile ilgili detaylı bilgi için Maastricht Prens Karnavalı başlıklı yazımıza bakabilirsiniz.

Değerlendirme

Vrijthof Meydanı, tarih, kültür ve modern canlılığın mükemmel bir karışımını sunan Maastricht’te mutlaka ziyaret edilmesi gereken bir yer.

Bir meydanın ötesinde şehrin kalbi gibi. Şehir tam buradan doğmuş ve bu günlere gelmiş. Bu nedenle gezinizin başlangıç noktası bu meydan ve bu meydanı anlamak olmalı.

İster tarihi simge yapılarını keşfedin, ister bir konserin tadını çıkarın, ister sadece bir kafede dinlenin, Vrijthof Hollanda’nın kalbinde unutulmaz bir deneyim vadediyor. Meydanı gezerken t Zaat Herremenieke ile fotoğraf çektirmeyi de ihmal etmeyin.

Ülke bazında bir planlama için Hollanda Gezi Rehberi‘ne, bölgesel planlama için Benelüks Gezi Rehberi‘ne bakabilirsiniz. Sağlıcakla Kalın.

Vrijthof Vrijthof Vrijthof Vrijthof Vrijthof Vrijthof Vrijthof Vrijthof Vrijthof Vrijthof Vrijthof Vrijthof Vrijthof