• Ana Sayfa
  • Kimdir?
  • Giriş
  • Basında Biz
Gezer Döner – Gezi Rehberi Sitesi
  • Ana Sayfa
  • Avrupa
    • Almanya
    • Avusturya
    • Belçika
    • Çekya
    • Danimarka
    • Estonya
    • Finlandiya
    • Fransa
    • Hollanda
    • İngiltere
    • İtalya
    • İspanya
    • İsveç
    • İsviçre
    • KKTC
    • Letonya
    • Litvanya
    • Lüksemburg
    • Makedonya
    • Malta
    • Macaristan
    • Monako
    • Norveç
    • Portekiz
    • Rusya
    • Slovakya
    • Türkiye
    • Ukrayna
    • Yunanistan
  • Afrika
    • Fas
    • Güney Afrika Cumhuriyeti
    • Kenya
    • Madagaskar
    • Mısır
    • Tanzanya
  • Amerika
    • ABD
    • Arjantin
    • Küba
    • Şili
  • Asya
    • Azerbaycan
    • BAE
    • Bhutan
    • Ermenistan
    • Gürcistan
    • Hindistan
    • İran
    • Kamboçya
    • Katar
    • Kazakistan
    • Kırgızistan
    • Laos
    • Maldivler
    • Nepal
    • Singapur
    • Tayland
    • Umman
    • Vietnam
  • Yazarlar
    • Alev Erturgut
    • Aslı S Sertçelik
    • Ayşegül Seren Yıldırır
    • Bershka Lenka
    • Börte Büşra Yavuz
    • Canan E.Ersan
    • Carolina Ruiz
    • Chúc Thanh
    • Demet Kurt Güngör
    • Elif Yıldırım
    • Emel Karadeniz
    • Ender Yurtseven
    • Esma Durmaz
    • Ersin Din
    • Ertuğrul Muslu
    • Fatih Aktaş
    • Funda Aydoğan
    • Gözde Bilge
    • Hasan Sayınhan
    • Huyen Thu Tran
    • İmge Özdemir
    • Jenny QUINTANILLA
    • Jenny V. Owens
    • Mine Candar
    • Müjgan Ünal
    • Natalia Machado
    • Natia Urtashvili
    • Nesrin Orçun Ciritci
    • Ngọc Châu
    • Nha Nguyen
    • Rusudan Kvlividze
    • Serhat Celebioglu
    • Selma Eser
    • Semra Serttaş
    • Sevdiye Yeşil
    • Seyda Ölmez
    • Sibel Göktepe Filikçi
    • Smile Phyo
    • Songül Ezer
    • Şefika ÇAM
    • Şenol Yalpur
    • Tolga Yiğit
    • Tülay Özbay
    • Yaprak Bilge Çelebioğlu
    • Zeynep Bayraktar
  • Global
    • Argentina
    • Brazil
    • China
    • Colombia
    • Egypt
    • Fiji
    • France
    • Georgia
    • Holland
    • Italy
    • Japan
    • Morocco
    • Myanmar
    • Portugal
    • Peru
    • Russia
    • Singapore
    • Turkey
    • Thailand
    • UAE
    • USA
    • Vietnam
    • Vanuatu
  • Gezi Rehberleri
    • Amerika
      • Buenos Aires Gezi Rehberi
      • Küba Gezi Rehberi
      • Patagonya Gezi Rehberi
    • Afrika
      • Fas Gezi Rehberi
      • Şarm El-Şeyh Gezi Rehberi
    • Asya
      • Almatı Gezi Rehberi
      • Bişkek Gezi Rehberi
      • Hindistan Gezi Rehberi
      • İran Gezi Rehberi
      • Kamboçya Gezi Rehberi
      • Kırgızistan Gezi Rehberi
      • Nepal Gezi Rehberi
      • Singapur Gezi Rehberi
      • Tayland Gezi rehberi
    • Avrupa
      • Almanya Gezi Rehberi
      • Baltık Gezi Rehberi
      • Barselona Gezi Rehberi
      • Bavyera Gezi Rehberi
      • Benelüks Gezi Rehberi
      • Budapeşte Gezi Rehberi
      • Cenevre Gezi Rehberi
      • Chamonix Gezi Rehberi
      • Cinque Terre Gezi Rehberi
      • Como Gölü Gezi Rehberi
      • Fransa Gezi Rehberi
      • Fransız Rivierası Gezi Rehberi
      • Helsinki Gezi Rehberi
      • Hollanda Gezi Rehberi
      • İtalya Gezi Rehberi
      • İtalyan Rivierası Gezi Rehberi
      • İsviçre Gezi Rehberi
      • Kavala Gezi Rehberi
      • Kiev Gezi Rehberi
      • KKTC Gezi Rehberi
      • Kopenhag Gezi Rehberi
      • Letonya Gezi Rehberi
      • Liguria Gezi Rehberi
      • Litvanya Gezi Rehberi
      • Lizbon Gezi Rehberi
      • Lombardia Gezi Rehberi
      • Lüksemburg Gezi Rehberi
      • Milano Gezi Rehberi
      • Münih Gezi Rehberi
      • Orta Avrupa Gezi Rehberi
      • Oslo Gezi Rehberi
      • Porto Gezi Rehberi
      • Paris Gezi Rehberi
      • Prag Gezi Rehberi
      • Provence-Alpes-Côte d’Azur Gezi Rehberi
      • Riga Gezi Rehberi
      • Samos Adası Gezi Rehberi
      • Tallinn Gezi Rehberi
      • Taşoz Adası Gezi Rehberi
      • Venedik Gezi Rehberi
      • Veneto Gezi Rehberi
      • Verona Gezi Rehberi
      • Viyana Gezi Rehberi
      • Yunan Adaları Gezi Rehberi
    • Türkiye
      • Afyon Gezi Rehberi
      • Amasya Gezi Rehberi
      • Ankara Gezi Rehberi
      • Antalya Gezi Rehberi
      • Aydın Gezi Rehberi
      • Batı Karadeniz Gezi Rehberi
      • Bolu Gezi Rehberi
      • Bursa Gezi Rehberi
      • Çanakkale Gezi Rehberi
      • Denizli Gezi Rehberi
      • Çorum Gezi Rehberi
      • Eskişehir Gezi Rehberi
      • Göller Bölgesi Gezi Rehberi
      • Hitit Tarihi Gezi Rehberi
      • Isparta Gezi Rehberi
      • İstanbul Gezi Rehberi
      • İzmir Gezi Rehberi
      • Kapadokya Gezi Rehberi
      • Kars Gezi Rehberi
      • Kastamonu Gezi Rehberi
      • Kocaeli Gezi Rehberi
      • Likya Gezi Rehberi
      • Mardin Gezi Rehberi
      • Mersin Gezi Rehberi
      • Muğla Gezi Rehberi
      • Orta Karadeniz Gezi Rehberi
      • Safranbolu Gezi Rehberi
      • Sakarya Gezi Rehberi
      • Sinop Gezi Rehberi
      • Şırnak Gezi Rehberi
25 Haziran 20197 Ocak 2022

Yazılıkaya Açık Hava Tapınağı

  • Önceki
  • Sonraki
Yazı Dizisi : Çorum Gezi Rehberi
Daha Fazla Yazı
  • Yazılıkaya Açık Hava Tapınağı
  • Hitit Güneş Kursu Hakkında
  • Anadolu’nun Antik Dönem Hazinesi Alacahöyük
  • Hitit İmparatorluğu’nun Başkenti Hattuşaş
  • Boğazköy Müzesi
  • Gümüş Şehir Hattuşa

Yazar : Müjgan ÜNAL

Dünyanın sayılı arkeolojik alanlarından biri olan, Hitit Geç Tunç Çağı’na ait Yazılıkaya Açık Hava Tapınağı ‘nı geziyoruz.

Hitit Dini’nin bizzat yaşandığı günümüze ulaşan en önemli örneklerden biri olarak gösterilen bahse konu tapınak, Hitit dinsel sanatının Sistine Şapeli olarak da niteleniyor. Sistine Şapeli’nin fotoğraflarını Vatikan ve Castelgandolfo başlıklı yazımda görebilirsiniz.

Tapınak bünyesindeki rölyeflerde Hurri Dini’nin esintilerinin de hakim olduğu 1.000 tanrılı Hitit Panteonu’nun pek çok özelliğini görmek mümkün.

Tanrı ve tanrıçalar her ne kadar Anadolu Hitit özellikleri gösterse de kabartmaların kompozisyonu Hurri Dini’ne göre yapılmış. Sanat ve stil bakımından ise bütünüyle Hitit özellikleri taşıyor.

İçindekiler

  • Yazılıkaya Açık Hava Tapınağı Nerede?
  • Yazılıkaya’ya Ulaşım
  • Yazılıkaya Giriş Ücreti
  • Yazılıkaya Açık Hava Tapınağı-Büyük Galeri (A Odası)
  • Yazılıkaya Açık Hava Tapınağı-Küçük Galeri (B Odası)
  • Çorum- Yazılıkaya Açık Hava Tapınağı Kolaylıkları
  • Değerlendirme

Yazılıkaya Açık Hava Tapınağı Nerede?

Günümüzden yaklaşık 3300 yıl önce düzensiz kireç taşı kaya kütleleri yontularak oluşturulan Yazılıkaya Açık Hava Tapınağı Ankara’nın 150 km doğusunda ve Çorum’un Boğazkale Kasabası (eski adıyla Boğazköy)’nın 2 km kuzeydoğusunda bulunuyor.

Bugün üç farklı dönemde tamamlandığı anlaşılan Yazılıkaya Açık Hava Tapınağı’nın, hakkında daha çok tanımlanabilen bilgilerin edinildiği ikinci dönemine ait Büyük Galeri’yi ve sonrasında da üçüncü döneminde yapılan Küçük Galeri’yi gezeceğiz.

Bu galerilerden küçük olanında heykel kaideleri bulunmuş, fakat heykeller taşınabilir olduğundan kaya kabartmaları kadar şanslı olamamış. Bu kült merkezinden günümüze ulaşan herhangi bir tanrı-tanrıça, kral ya da kraliçe heykeli ne yazık ki yok.

Galerilerin dinsel törenler için kullanıldığı bilinse de buradaki kült törenleri ile ilgili o dönemden günümüze ulaşan çivi yazılı kaynaklardan kesin ve yeterince ayrıntılı bilgilere henüz ulaşılmış değil. En yaygın kanı; ilk baharda 38 gün süren, baharın gelişinin kutlandığı ANTAHŞUM Bayramı (Çiğdem Şenliği) törenleri için kullanıldığı.

Yazılıkaya’ya Ulaşım

Ankara’dan yola çıktığım için yol tarifini bu güzergahtan yapacağım.

Ankara Gölbaşı çıkışından Çorum yönüne doğru  2 saatlik araç yolculuğu ile ulaştığınız Sungurlu ilçesi (165 km) sonrasında 10 dk kadar daha Çorum kara yolunda devam ettiğinizde, sağda, Boğazkale ve ören yerleri tabelalarını göreceksiniz. Bu tali yolda 30 dk civarında süren seyahat sonrası Yazılıkaya’ya ulaşmış oluyorsunuz.

Yine başka bir yazımın konusu olan İmparatorluk Başkenti Hattuşaş da aynı bölgede ve çok yakın mesafede bulunuyor. Keza Alacahöyük de yine yakın mesafede.

Yazılıkaya Giriş Ücreti

Hattuşa ve Yazılıkaya-Çorum ören yerlerine girmek için tek bilete 10 TL ödüyorsunuz (2019). Müze kartınız varsa ücretsiz.

15 Nisan-1 Ekim tarihleri arasında 08:00-19:00 arası açık. Diğer tarihlerde ise 08.00-17.00 saatleri arasında gezebilirsiniz.

Yazılıkaya Açık Hava Tapınağı-Büyük Galeri (A Odası)

Küçük Galeri’ye göre daha fazla sayıda figür içeren Büyük Galeri (A Odası)’nin batı duvarı tanrı kabartmalarıyla (aralarında üç tanrıça figürü bulunuyor), doğu duvarı ise tanrıça figürleriyle (tanrıçaların arasında bir tane tanrı figürü var) süslenmiş.

Yazılıkaya Açık Hava Tapınağı
Yazılıkaya Açık Hava Tapınağı-Boğazkale

Karşılıklı duran doğu ve batı duvarları, kuzey duvarı ile birleşiyor.

Batı Duvarı Büyük Galeri (A Odası)- Yazılıkaya
Batı Duvarı Büyük Galeri (A Odası) Yazılıkaya-Çorum

Batı duvarında tanrı ve tanrıçaların geçidi… Fotoğrafta görülen 12 tanrının yılın 12 ayını simgelediği de yapılan yorumlardan biri.

Tanrıların başlıkları, ucu sivri, konik biçimli boynuzlarla donatılmış bir külah, elbiselerinin beli kemerli ve etekleri kısa,  ayakkabılarının ise uçları yukarı doğru kıvrık. (Karagöz-Hacivat kıyafetlerinin kökeni bu figürler olabilir mi?)

Kuzey Duvarı Büyük Galeri (A Odası)-Yazılıkaya
Kuzey Duvarı Büyük Galeri (A Odası) Yazılıkaya- Boğazkale Çorum

Kuzey duvarındaki baş sahnede baş tanrıların kabartmaları yer alıyor.

Kuzey Duvarı Rölyefleri-Yazılıkaya
Kuzey Duvarı Rölyefleri-Yazılıkaya Boğazkale Çorum

Kuzey duvarındaki ana konu; Baş Tanrılar olan Fırtına Tanrısı Teşup ile Güneş Tanrıçası Hepat’ın karşılaşması. Teşup elinde büyük bir topuzla iki Dağ Tanrısı’nın üzerinde duruyor.

Sağ Taraftan Küçük Galeri (B Odası)'ye Dar ve Kısa Bir Giriş İle Geçiliyor
Sağ Taraftan Küçük Galeri (B Odası)’ye Dar ve Kısa Bir Giriş İle Geçiliyor

Büyük Galeri’deki Tanrı kabartmalarının III. Hattuşili (M.Ö. 1275-1250) tarafından yaptırıldığı düşünülüyor.

Arinna'nın Güneş Tanrıçası
Arinna’nın Güneş Tanrıçası- Hitit Yazılıkaya

A Galerisi’ndeki baş tanrılardan biri olan Arinna’nın Güneş Tanrıçası’nın rölyefi sağdaki duvarda bulunuyor.

Tanrıça Rölyefleri
Tanrıça Rölyefleri- Hitit Yazılıkaya

Güneş Tanrıçası Hepat, uzun pileli elbisesini giymiş ve yüksek başlığını takmış.. Tanrıça dört dağ kütlesine basan bir yaban kedisinin üzerinde dururken resmedilmiş.

Yazılıkaya Açık Hava Tapınağı
Yazılıkaya Açık Hava Tapınağı- Boğazkale Çorum

Tanrıçalar, başlarına silindirik bir başlık takıyor ve yerlere kadar uzanan, beli kemerli etek üzerine bluz ve pelerin giyiyorlar.

IV. Tutalya zamanında yapılmış olan hemen bitişikteki Küçük Galeri’ye doğru ilerliyoruz.

Yazılıkaya Açık Hava Tapınağı-Küçük Galeri (B Odası)

Bu galeri, Büyük Galeri’den daha sonra yapılmış ve üzerinin açılması yeni olduğu için buradaki rölyefler daha iyi korunmuş.

Geçmişi Babil mitolojisine dayanan Yeraltı Tanrısı Nergal, yere saplanmış bir kılıcın kabzası üzerinde, kolları ve bacakları arslan şeklinde tasvir edilmiş.

IV. Tutalya Rölyefi Küçük Galeri- Yazılıkaya
IV. Tutalya Rölyefi Küçük Galeri- Yazılıkaya Boğazkale Çorum

Hititler, yakın coğrafyalardaki dönemin bazı medeniyetlerinde olduğu gibi, kral-kraliçe, tanrı-tanrıça kabartmalarında başlarının hemen yanında hiyeroglif yazısıyla adları yazmışlar. Buradaki kartuşların çoğu günümüze sağlam olarak ulaşmış olduğundan, rölyeflerde tasvir edilenlerin adları okunabiliyor.

IV. Tutalya Rölyefi Küçük Galeri- Yazılıkaya
IV. Tutalya Rölyefi Küçük Galeri- Hitit Yazılıkaya

Yukarıdaki kabartmada da görüldüğü üzere, IV. Tutalya’nın elinde tutuyor gibi görülen kartuş, kralın adı ve unvanının Anadolu Hiyeroglif İşaretleriyle yazılmış şeklidir.

Bu kartuşları okumayı Anadolu Luvi Hiyeroglifleri dersinde öğrenmiştik. Kanatlı güneş sembolünün altında Lugal Gal Tuthaliya (Büyük Kral Tutalya) yazıyor.

İmparator Tutalya’nın koruyucu tanrısı Şarruma tarafından kucaklanışını gösteren kabartma Küçük Galeri’de bulunuyor. Şarruma, imparatoru boynundan sarmalamış koruyucu pozisyonunda görülüyor. Tanrı Şarruma figürü İmparator Tutalya’dan daha büyük resmedilmiş.

Adakların Konulduğu Düşünülen Nişlerden Biri Küçük Galeri- Yazılıkaya
Adakların Konulduğu Düşünülen Nişlerden Biri Küçük Galeri- Hitit Yazılıkaya Çorum

Küçük Galeri’nin III. Hattuşili’nin oğlu IV. Tutalya (M.Ö. 1250-1220) tarafından yaptırıldığı düşünülüyor.

IV. Tutalya, Koruyucu Tanrısı Şarruma ve Adak Nişi Küçük Galeri- Yazılıkaya Açık Hava Tapınağı
IV. Tutalya, Koruyucu Tanrısı Şarruma ve Adak Nişi Küçük Galeri- Yazılıkaya Boğazkale Çorum

Yazılıkaya Açık Hava Tapınağı’nda bulunan Hitit tanrılarından bazılarını fotoğraflarıyla tanıtmaya çalıştık.

1000 tanrının tamamını burada göremedik ama şunu biliyoruz ki; Hititlerin ele geçirdikleri ülkelerdeki insanların ibadetlerini sınırlamayarak ve onların tanrılarını da kendi panteonlarına katarak siyasi yönden ciddi kazanımlar elde ettikleri konusunda tarihçiler hemfikir.

Çorum- Yazılıkaya Açık Hava Tapınağı Kolaylıkları

Yazılıkaya gezimizi burada bitiriyoruz.

Yazılıkaya Açık Hava Tapınağı Girişindeki Büfe
Çorum Hitit Yazılıkaya Açık Hava Tapınağı Girişindeki Büfe

Yazılıkaya Tapınağı’na girmeden önce ya da çıktıktan sonra burada bir çay ya da kahve molası verin. Bu tepe, km’lerce uzağı görüyor.

Yazılıkaya Açık Hava Tapınağı Girişi
Çorum Hitit Yazılıkaya Açık Hava Tapınağı Girişi

Bozkır, bahar aylarında yeşilin en taze rengine bürünüyor. Sıcaktan etkilenmeden rahat rahat gezebilirsiniz.

Küçük Heykel ve Yazıt Taklitleri
Küçük Heykel ve Yazıt Taklitleri- Yazılıkaya Boğazkale Çorum

Yerel sanatçıların yaptıkları küçük heykel ve yazıt taklitlerini de hemen girişteki tezgahtan satın alabilirsiniz.

Küçük Heykel ve Yazıt Taklitleri
Küçük Heykel ve Yazıt Taklitleri-Yazılıkaya Boğazkale Çorum

Bu tezgahtaki eserlerin fiyat aralığı 10- 150 TL (2019).

Değerlendirme

Kaya kütleleri arasındaki bu alan, fazla büyük değil. Burayı gezme süreniz Antik Çağ Anadolu’sunun geçmişine ilginizin seviyesine göre farklılık gösterecektir. Görüp çıkmak isteyenler için 10 dk. yeterli olacaktır. Aksi takdirde iki galeriye ayıracağınız sürenin 1 saat civarında olacağını öngörüyorum.

Çorum ile ilgili diğer yazılarımız için Çorum Gezi Rehberi‘ne, planlamaya yönelik bölge yazılarımız için de Orta Karadeniz Gezi Rehberi‘ne bakmanızı tavsiye ederim. Görüşmek Üzere

Konu: Oraya Uğrayın, Çorum, Müjgan Ünal, Türkiye
Etiket: Boğazkale Gezi Rehberi, Çorum, Çorum Gezi Rehberi, Hitit Tarihi Gezi Rehberi, Hititler, Orta Karadeniz, Orta Karadeniz Gezi Rehberi
Yorum Yaz
Müjgan Ünal
  • Facebook
  • Twitter
  • Pinterest

Yorum Gezintisi

   Ta Prohm Tapınağı Gezimiz
Malta Adası ve Başkent Valletta   

Bunu da Beğenebilirsin

Ankara’nın Simgelerinden Atakule

Devamını Okuyun

Yardımcı Peynirleri

Devamını Okuyun

Bir cevap yazın Cevabı iptal et

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Haber bültenimize abone olun

Aboneliğinizi onaylamak için gelen veya istenmeyen posta kutunuzu kontrol edin.

Gezer Döner Com Yeni Yazarlarını Arıyor Tıkla ve Başvur
Hemen Başvur

Mutlaka Okumalısın

Yazın Yaptığımız Sinop Gezisi

22:59 20 Oca 2022

Sinop Plajları ve Beachleri

14:25 30 May 2021

Sinop Adası Gezisi

17:38 10 May 2021

Sinop İnceburun Yarımadası

10:00 06 Nis 2021

Akliman, Amazon Kadınlarının Koyu

15:18 14 Mar 2021

Tüm Yazıları

Editör – Serhat ÇELEBİOĞLU

Dünya’nın en zengin insanları sanıldığı gibi çok malı olanlar değil çok anısı olanlardır.

Tüm Yazıları

Tolga Yiğit

Tolga Yiğit Medya dünyasının önemli isimlerinden birisidir. Kendisini yıllarca Türkiye'nin en çok dinlenen radyolarında duymuşsunuzdur. Seyahat yazıları ile GezerDöner'de.

4 Kıta Keşfedildi
40 Ülke Gidildi
250 000 KM Gezildi
5000 Fotoğraf Çekildi

Keşfet

Aboneliğinizi onaylamak için gelen kutunuzu veya çöp posta kutunuzu kontrol edin.


© gezerdoner.com Bir Gezi ve Fotoğraf Sitesidir. Tüm Hakları Saklıdır.