Eskişehir denince akla ilk olarak Odunpazarı geldiği için biz de bu şehir ile ilgili yazı dizisine Tarihi Odunpazarı Fotoğraf Gezisi ile başlıyoruz.
Bu yazıyı avatarlardan da anlaşılacağı gibi iki yazar olarak kaleme aldık ve tüm Odunpazarı’nı kapsayacak şekilde farklı zamanlarda fotoğraf çekimi yaptık. Bu tür yazıların en güzel tarafı daha çok yere gidip sizlere daha fazla bilgiyi aktarma imkanı olması. O yüzden farklı yüzler görürseniz şaşırmayın.
Gelelim bu güzel semte. Odunpazarı için eski ahşap evleri ile Eskişehir’in Oldtown bölgesi demek mümkün. Bu bölgenin en önemli özelliği diğer şehirlerimizin tersine çok iyi korunmuş olması.
Bugün UNESCO Dünya Miras Geçici Listesinde yer alan Odunpazarı Kentsel Siti güçlü bir tarihsel kültür potansiyel arz ediyor. Sokakları, meydanları, çeşmeleri ve konutları ile Eski Türk Şehri görünümünü muhafaza eden bir müze kent durumunda.
Öğrendiğimize göre semte Odunpazarı adının verilmesinin nedeni 1905 ve 1922 yıllarında şehrin çarşı bölgesinde çıkan yangınlar sonucunda ticari ve kamu işlevi taşıyan yapıların Odunpazarı bölgesine doğru kayması ve bunun sonucu olarak da bu bölgede odun alışverişine başlanmasıymış.
Dar sokaklar, rengarenk ve cumbalı evler Anadolu kültürünü gözler önüne koyuyor ve harika bir dekor sunuyor. Burada uzun zamandır Büyükerşen yönetimindeki belediyenin emeklerini de teslim etmek lazım tabii ki…
Restore edilen evlerin çoğu ise işletme sahiplerine kiralanmış durumda. Evlerin çoğu dükkan, kafe, otel ya da restoran olarak işletiliyor.
Odunpazarı Gezisi
Odunpazarı’nın Tarihi
Bölgenin Türkler açısından tarihte ilk öne çıktığı yer Doryleaum Savaşı. 1 Temmuz 1097 tarihinde Eskişehir’in hemen kuzey batısında Anadolu Selçukluları ile 1. Haçlı Ordusu arasında Doryleaum Savaşı olmuş.
Savaşın öncesinde Anadolu Selçuklu Sultanı I. Kılıç Arslan, ordugahını bugünkü Odunpazarı’na kurmuş. Alınan yenilgiye rağmen bölgeye Türkmenlerin bölgeye göçü devam etmiş.
17 Eylül 1176 tarihindeki Miryakefalon zaferinden sonra ise Eskişehir bir Türk kenti olarak iskan edilmeye başlanmış. Bu dönemde ovada bulunan sıcak suların tedavi, dinlence ve alışveriş bölgesi olarak kullanıyor olması nedeni ile bölgenin termal merkezi özelliğinin yitirilmemesine dikkat edilmiş.
Bu dönemde Türk göçerler sıcak sulara hâkim olan tepede bulunan Odunpazarı’na yerleşmeyi tercih etmiş. Osmanlı topraklarına erken tarihlerde katılan Eskişehir’de de kentsel gelişmenin çekirdeğini işte bu vasıtayla Odunpazarı bölgesi oluşturmuş.
Odunpazarı bölgesi 1925’li yıllara kadar yüksek gelir düzeyine sahip insanlar tarafından mesken edilmişken kent gelişiminin demiryolu istasyonu tarafındaki düzlüklere yayılması ve apartman bloklarının geleneksel evlerden daha cazip hale gelmesi neticesinde, varlıklı kesim 1950’lerden sonra Odunpazarı’nda bulunan evlerini yıkıp yenisini yapmak yerine aşağı şehirde inşa edilen apartmanlara taşınmış.
Odunpazarı ise düşük gelir grubuna sahip çekirdek ailelere kalmış. Tahmin edeceğiniz üzere bu durum da aynen bugün İstanbul Balat örneğinde gördüğümüz gibi Odunpazarı kentsel dokusunun korunmasında çok önemli bir unsur olmuş.
Odunpazarı‘na Ulaşım
Eskişehir’de temel ulaşım sistemi Avrupa şehirlerinde olduğu gibi tramvay. Odunpazarı için de bu geçerli.
Nereden binerseniz binin ineceğiniz durak Atatürk Lisesi. Buradan 5 dakikalık bir yürüyüş ile yazımızda geçen tüm gezilecek yerlere ulaşmanız mümkün.
Arabayla gelirseniz otopark sorunu var ama civarda müsait yerler de var. Biraz yürümek gerekiyor. Bu da normal.
Şehir küçük, kalabalık iseniz taksi de kullanabilirsiniz. Tek sakıncası çok fazla ışık nedeniyle bekleme sürenizin uzun olması.
Odunpazarı’nda Gezilecek Yerler
Burada gezilecek yerlerden kastımız bizzat gezdiğimiz ve size de tavsiye edeceğimiz yerler. Özellikle foto severler için de sokak bazında yazarak direkt yönlendirme yapmayı daha uygun bulduk.
-Yılmaz Büyükerşen Balmumu Heykeller Müzesi
İlk durağımız Odunpazarı girişindeki Yılmaz Büyükerşen Balmumu Heykeller Müzesi. Eskişehir’e gidince mutlaka görülmesi gereken yerlerden biri. Biz daha az sayıda balmumu heykeli olduğu sanıyorduk. Halbuki o kadar çok kişinin heykeli var ki. Bak bak bitmiyor. Bazıları çok gerçekçi. Sanki sizinle konuşacak gibi. İnsanın içi ürperiyor.
Heykelleri belediye başkanı kendi yapmış/yapıyor. Müze, Türkiye’de bu konuda tek örnek.
Müze bu güne kadar gördüğümüz en eğlenceli müzelerden biri. İçeride kurucu değerlerimizden birçok ünlüye kadar herkesin balmumu heykeli var.
İçeride Yeşilçam kokusu var. Kaybettiğimiz Yeşilçam oyuncularımızla fotoğraf çektirebilirsiniz.
Müzeyi 14 TL (2019) karşılığında gezebilirsiniz. Ancak asıl fotoğrafını çekmek isteyeceğiniz heykeller ile fotoğraf çekilmek için ayrıca ücret talep ediliyor.
Müzenin girişinde öyle bir kuyruk var ki öyle hemen girme ihtimaliniz yok. Kuyrukta beklemeden girmek istiyorsanız hafta içi sabahtan gelmenizi öneriyoruz.
Pazartesi hariç 10:00-17:00 saatleri arasında ziyaret edebilirsiniz. Gezinizin süresi ilginize bağlı olarak 30-40 dakika sürüyor.
Adres: Şarkiye, Atatürk Blv. No:43, 26010 Odunpazarı/Eskişehir, Tel:(0222) 234 37 34
-Çağdaş Cam Sanatları Müzesi
Yılmaz Büyükerşen Balmumu Heykeller Müzesi’nin hemen yanı başında bir üst sokakta eski bir konakta tesis edilmiş Çağdaş Cam Sanatları Müzesi var.
Bahse konu müze yılda 250.000 kişi ile Eskişehir’in en çok ziyaretçi çeken müzesiymiş.
Yerli ve yabancı çok sayıda sanatçının eserini barındıran müze Türkiye’de cam sanatı alanında bir ilk olma özelliğine sahip.
Camın tarihi ve üretimi ile ilgili bilgileri çok güzel bir şekilde anlatmışlar. Yapay cam ürünleri yaklaşık olarak 4500 yıldır hayatımızda bulunuyor. İlk defa Mezopotamya’da üretilmiş ve oradan da sırasıyla Mısır ve Suriye’ye, oradan da gemilerle başta İtalya ve Yunanistan olmak üzere tüm Avrupa’ya yayılmış.
1000’li yıllardan itibaren ise tüm Dünya’da Murano Adası özelinde Venedik Camcılığı ön plana çıkmış. Bu konu ile ilgili fotoğraf, video ve diğer tüm bilgileri Fornace Venier Cam Fabrikası başlıklı yazımızda bulabilirsiniz.
Cama nasıl şekil verildiğini ve renklerle nasıl oynandığını görmek isteyenler için kaçırılmayacak bir fırsat. Müzeyi 3 TL (2019) karşılığında gezebilirsiniz.
Pazartesi hariç 10:00-17:00 saatleri arasında müzeyi ziyaret edebilirsiniz. Gezinizin süresi ilginize bağlı olarak 30-40 dakika sürüyor.
Adres: Akarbaşı, T. Türkmen Sk. No:45, 26010 Odunpazarı/Eskişehir, Tel:(0222) 211 55 00
-Arpacılar Türmen Hoca Sokağı
Çağdaş Cam Sanatları Müzesi gezimizden sonra 5 dakika mesafedeki restore edilen Odunpazarı evlerine yöneliyoruz. İlk girdiğimiz sokak Arpacılar Türmen Hoca Sokağı.
Bahse konu sokak Odunpazarı evlerini yerinde görmek için ilk başlangıç noktamız oldu. Burada hala çoğu şehrimizde malesef kaybettiğimiz o mahalle sıcaklığını hissetmek mümkün.
Sokağın hemen başında bulunan sanat ve cam atölyeleri sadece alışveriş için değil fotoseverler için de harika sahneler oluşturuyor.
Sokağın bitiminde tam köşede Aktaş Lülecizade Hediyelik Eşya Dükkanı bulunuyor.
-Müftüler Sokağı
Aktaş Lülecizade Hediyelik Eşya Dükkanı’ndan sola döndüğünüzde önünüze küçük bir meydan çıkıyor.
Burası aynı zamanda Müftüler Sokağı ile Koca Müftü Sokağı’nın da ayrımını oluşturuyor.
Özellikle sokakta bulunan yeşil ev oldukça dikkat çekici.
24 Numaralı ev ile yeşilin ve sadeliğin kalitesinin tamamen ortaya konmuş harika değil mi? Hemen yanı başında bulunan 22 Numaralı Ev de yanındaki eve uyum sağlamış.
22 Numaralı Ev’in altında ise önünde mutlaka fotoğraf çektirmek isteyeceğiniz Odunpazarı Noksan Tahta Sanat Atölyesi bulunuyor.
Bu iki güzel binadan sonra ise çarpıcı renkleriyle Odunpazarı Keyf Konağı geliyor. Biz fotoğraf sahnesi olarak kullansak da genel olarak kahvaltı için tercih edilen ve memnun kalınan bir mekan. Merak edenler için serpme kahvaltı kişi başı 35 TL (2019). Bu zamanda daha ucuzunu bulamayız sanırım.
-Işıklar Sokağı
Müftüler Sokağı’ndan aşağı değil de yukarı doru yürürseniz Işıklar Sokağı’na ulaşıyorsunuz.
Bu sokak da inanılmaz doğal renklere sahip giriş katlarında oturulan butik evlerle dolu.
İşte tarih başlığında bahsettiğimiz zenginlerin bölgeden evlerini bırakıp taşınmasına güzel bir örnek. Günümüzde bölge tekrar değer kazanınca bir zamanlar burayı terk edenler de evlerine sahip çıkmaya ve korumaya başlamış.
-Atlıhan El Sanatları Çarşısı
Işıklar Sokağı’nın doğusunda kalan paralel sokağa geçerseniz Atlıhan El Sanatları Çarşısı’na ulaşabilirsiniz.
Burası iki katlı bir han, Eskişehir’de alışveriş için ideal mekanlardan bir tanesi bizce. Hafta sonları bayağı kalabalık oluyor diyebilirim.
Atlıhan El Sanatları Çarşısı, Odunpazarı meydanında çevre köy, kasaba ve şehirlerden gelen pazarcıların, seyyahların ve köylülerin hem kendilerinin hem de hayvanlarının konaklamaları için han işlevi ile 1850’li yıllarda inşa edilmiş.
Lüle taşının etkin tanıtımı ve pazarlanması ve lüle taşı ustalarımızın himaye ve teşvik edilmesi için 2005 yılında yeniden ihya edilen yapı günümüzde lüle taşı, toprak kap, gümüş, hat, seramik ve cam sanatı ürünlerinin üretim ve satışının yapıldığı mağazalar ile hizmet veriyor ama…
Ağırlıklı olarak lüle taşından yapılan hediyelikler satılıyor. Alıp almamak tercihinize bağlı. Buradaki ürünler çevreye göre biraz daha pahalı.
Daha önceki yıllarda farklı atölyelerde üretimlerini sürdüren lüle taşı ustaları, günümüzde burada üretim yapma ve ürettikleri ürünleri çarşıya gelen yerli ve yabancı turistlere pazarlama imkanı elde etmişler.
Halihazırda 675 metrekarelik bir alanda yer alan han bünyesinde 25 adet atölye yer alıyor.
Bu arada çarşının tam ortasında hakikaten kulağa çok hoş gelen güzel ritmlerle gitar çalan sanatçı hepimizi mest etti.
Adres: Paşa, Pazaroğlu Sk. No:26, 26030 Odunpazarı/Eskişehir
-Cam Sanatları Atölyesi
Atlıhan El Sanatları Çarşısı’nı gezdikten sonra Kemal Zeytinoğlu Caddesi üzerinden güneye doğru devam ediyor ve Eskişehir’de cam sanatı kapsamındaki ikinci durağımız olan fiili cam yapımını yerinde göreceğimiz Cam Sanatları Atölyesi’ne geliyoruz. Burası Kurşunlu Külliyesi girişinde sağ tarafta bulunuyor.
Külliye bünyesinde kalan iki tarihi mekan Sıcak Cam üfleme Stüdyosu ve Açık Alevde Cam Şekillendirme Stüdyosu olarak kullanılıyor. Yani canlı canlı cam imal ediliyor ve sergileniyor!
Buyrun gezin!…ve görün!…Tarihi mekan içerisinde ve tarihi Odunpazarı Semti’nde!…Burayı her gün saat 10:00-17:00 saatleri arasında ziyaret edebilirsiniz.
Fiyatlar biraz pahalı ama gezmek ve yine de bir hatıra almak için güzel bir yer…
Adres: Akcami, Kurşunlu Cami Sk., 26030 Odunpazarı/Eskişehir, Tel:(0222) 213 30 30
-Eskişehir Lületaşı Müzesi
Burası da Kurşunlu Külliyesi içerisinde bulunuyor. Mağazalar ve müze (vitrindeki eserler ) bir arada. Pek müze havası yok mağazaya girmiş hissi uyandırıyor sizde.
Yarışmalarda ödül almış lüle taşı eserlerin sergileniyor. Mekanda satış yapan küçük esnaf da yerini almış. Lüle taşı heykel ve pipolar görülmeye değer.
Burayı her gün saat 09:00-17:00 saatleri arasında ziyaret edebilirsiniz. Müze ücretsiz. Yaklaşık 15 dakikada rahatça gezilebilir.
Adres: Deliklitaş, Alaeddin Cd., 26090 Odunpazarı/Eskişehir, Tel:(0222) 444 2 600
-Osman Yaşar Tanaçan Fotoğraf Müzesi
Kurşunlu Külliyesi içerisindeki diğer bir müze de Osman Yaşar Tanaçan Fotoğraf Müzesi. Burası külliyenin tabhane dedikleri tarihi kısmı. Üstü 4 kubbe ile örtülü. Eskişehir Lületaşı Müzesi’nin devamı olan bir yer.
Eskiden nikah salonuymuş daha sonra Eskişehir’de fotoğrafın babası kabul edilen Osman Yaşar Tanaçan Bey elindeki yıllarca biriktirdiği fotoğraf makinaları ile fotoğrafları taslak müze tüzüğü ile birlikte belediyeye bağışlayınca burası da onun hatırasına müzeye çevrilmiş.
İlk odaya Osman Beyin balmumu heykeli ve masası ile kendisinin çalışma ofisi gibi yapmışlar.
Son odada ise fotoğrafçılığın atası olan karanlık oda ve hatıra fotoğrafının çekileceği köşe var.
Ortadaki odalarda analog fotoğrafçılığın makineleri ile diğer teknik malzemeleri sergileniyor. Koridor veya hol ise fotoğraf sergisi için kullanılıyor.
Burada bir de ziyaretçi defteri var. Sadece Odunpazarı bile yapılan onca hizmetin küçük bir kısmı. Biz de bu anı defterine sevgili başkanımız ve hocamız Yılmaz Büyükerşen’e Eskişehir’i çağdaş bir cazibe merkezi haline getirdiği için yürekten teşekkürlerimizi yazdık.
Burayı pazartesi hariç her gün saat 10:00-18:00 saatleri arasında ziyaret edebilirsiniz. Giriş ücreti kişi başı 2,5 TL (2019).
Adres: Paşa, Kemal Zeytinoğlu Cd. No:6, 26030 Odunpazarı/Eskişehir
-Odunpazarı Araba Gezisi
Hemen külliye bölgesinde eski arabalar ile yeni bir aktivite de başlatılmış. Kaçırmadık tabii ki. İsteyenler çok cüzi bir ücret karşılığında arabalarla fotoğraf çektirebiliyorsunuz.
Eğer isterseniz ücreti karşılığında Odunpazarı’nın ve Porsuk Çayı’nın en güzel yerlerini size gezdiriyorlar. Değerlendirin mutlaka…
Odunpazarı’nda Ne Yenir? Nerede Yenir?
Odunpazarı’nda deneyimlediğimiz iki yer mevcut. Bunlar kahvaltı bazında Keyf Konağı, akşam yemeği ya da sonrası için Şelalepark. Bu kapsamdaki tüm bilgi ve fotoğrafları Eskişehir’de Ne Yenir? Nerede Yenir? başlıklı yazımızda bulabilirsiniz.
Hep beraber Odunpazarı’nı gezdik gördük. Beğenmişsinizdir umarız.
Bizce Odunpazarı bölgesinin tanıtım faaliyetleri çok iyi bir şekilde yapılarak ön planda geçen destinasyonlar ile yarışacak hale getirilmeli. Bu çerçevede özellikle bölgede fotoğrafçılar kullanılmalı. Ne dersiniz….Başka yazılarımızla Eskişehir’i gezmeye devam edeceğiz.
Eskişehir ile ilgili diğer yazılarımız için Eskişehir Gezi Rehberi‘ne bakmayı unutmayın. Görüşmek Üzere.