Amasya Kalesi (Harşena Kalesi)

Eğer tüm şehri kuşbakışı tepeden görmek istiyorsanız gitmeniz gereken yer Amasya Kalesi (Harşena Kalesi). Şehrin kuzey tarafını saran Harşena Dağı üzerine kurulmuş.

Harşena Ne Demek? derseniz buraya ilk kaleyi Makedon Komutan Harşena yaptırdığı için dağın da kalenin de ismi Harşena olmuş. Osmanlı döneminden itibaren ise Amasya Kalesi denmeye başlanmış.

Amasya gibi kalenin durumu da oldukça iyi. Dünya Mirası geçici listesine de alınmış. Muhteşem bir manzaraya sahip. 

Tek eksiği yerli ve yabancı yeterli turist çekememesi. Bunun da sebepleri var tabii ki. Yaptığım gezi kapsamında  kendi fotoğraflarımla aşağıdaki başlıklarda anlatmaya çalıştım.

Amasya Kalesi Gezisi

Amasya Kalesi’ne Ulaşım

Fotoğraflarda da gördüğünüz gibi Kale şehirden yaklaşık olarak 300 m yukarda bulunuyor ve direkt olarak yürüyerek çıkma imkanı yok.

Eğer benim gibi yürümeyi göze alırsanız 3,5 km uzunluğundaki yokuş yukarı yolu iyi bir tempo ile 1 saatte geçmeniz ve bayağı bir kilonuzdan kurtulmanız mümkün.

Ben yürümem diyorsanız ki ben de bunu tavsiye ederim taksi ile şehir merkezinden 15 TL fiyat ile ulaşmanız mümkün. Ancak taksimetre açmadan direkt dönüşü de düşünerek direkt 25 TL (2019) isteyen taksiler de oluyor. Mutlaka pazarlık yapın. Dönüşte İsterseniz yol kenarındaki kafelerde mola vererek yokuş aşağı Amasya’ya inebilirsiniz. 

Amasya Kalesi Giriş Ücreti ve Ziyaret Saatleri

Kaleye giriş ücreti 6 TL (2018). Müzekart geçmiyor. Kışın açılış saatleri 08:00-17:00 Yazın açılış saatleri 09:00-19:00

Amasya Kalesi

-Kalenin Tarihi

Bugün Amasya Kalesi’nin olduğu bölgeye ilk kale şehrin savunulması amacıyla MÖ 3200 yıllarında (tunç çağı) inşa edilmiş. Daha sonra bu kale Persler, Makedonlar, Roma, Bizans ve Selçuklular döneminde geliştirilmiş son olarak Osmanlılar tarafından ve XVIII. yy.a kadar kullanılmıştır. 

Daha sonra bu kale Persler, Makedonlar, Roma, Bizans ve Selçuklular döneminde geliştirilmiş son olarak  Osmanlılar tarafından ve XVIII. yy.a kadar kullanılmış. Fotoğrafta da görebileceğiniz gibi Kale Kralkaya Mezarları’nın üst kısmında yer alıyor.

Çok eski bir kale olduğu için çok eskiden beri ikamet edilmiş. Bu nedenle girişten itibaren sol tarafa yönelirseniz halen arkeolojik kazı çalışmaları devam etmekte olan eski yerleşim yerlerini de görmeniz mümkün. Tunç çağından beri insanların burada ikamet ettiği düşünülürse bunu çok normal karşılamak gerek.

Amasya Kalesi coğrafyamızdaki günümüze kadar sağlam kalabilmiş ender kalelerden. Tabii ki bu konuda konumunun etkili olduğunu da kabul etmek lazım. Zaten Amasya’nın şehzadeler şehri olarak seçilmesinin en önemli sebeplerinden biri sanırım şehrin dönemi itibariyle çok emniyetli olması.

-Osmanlı Dönemi

1402 yılında Ankara Savaşı sonucu babası Yıldırım Bayezid yenilince Timur’dan kaçan Osmanlı Şehzadesi I. Mehmet Çelebi de bu kaleye sığınmış ve 11 yıl süren Fetret Devri süresince tekrar Anadolu birliğini buradan sağlamaya çalışmış. 

1413 yılında tek başına Osmanlı Devleti idaresini alarak Fetret Devri’ni kapatmış. Kalede bugün zindanları ve Sultan Bayezid tarafından yaptırılan hapishaneyi görebilirsiniz. 

Kaleyi gördükten sonra Mehmet Çelebi’nin neden buraya sığındığını daha iyi anladım. Kalenin inşa edildiği kayalıklar denizden 700 m, Yeşilırmak’tan 300 m yükseklikte bulunuyor. Ben denedim çok hızlı bir tempo ile 1 saatte sadece kaleye çıkabildim.

Bu kaleyi almak gerçekten zor hatta imkânsız. Fotoğrafta da gördüğünüz gibi buradan Osmanlılar tarafından kullanılmış olan Kızlar Sarayı’na ait kalıntıları görmek mümkün.

-Fotoğraf Çekimi

Fotoğraf çekimine gelince aman dikkat yapacağınız yanlış bir hareket kesinlikle ölümle sonuçlanır. Buradan düşerseniz yaşamanız tahmin edersiniz ki mucize olur. 

Akşam çekimleri için ise güneş Harşena Dağı arkasında kaldığı için bir kısıtlama yok çünkü vadiden çekebileceğiniz bir gün batımı yok. Ancak gün batarken ve battığında yalı boyu, kral mezarları ve kaleyi de içine alacak şekilde dönüşümlü değişen çok güzel bir aydınlatma var.

Foto severlerin buradan çok güzel fotoğraflar alması mümkün ancak ışıklandırma nedenini anlayamasam da saat 23:00 civarında kapatılıyor. Önemli bilgi.

Amasya Kalesi’nin Eksiklikleri

-Açılış-Kapanış Saatleri 

Kalenin açılış ve kapanış saatleri sanırım memur çalışma saatlerine göre düzenlenmiş. Hatta ben gittiğimde pazartesi kapalıydı salı tekrar gitmek zorunda kalmıştım. 

Amasya Kalesi sıradan bir müze konumda olsaydı belki halihazır açılış ve kapanış saatleri kabul edilebilirdi. Ancak böyle bir konumda bulunan kale gün batımından sonra kapanmalı. 

Bunu çok yanlış buluyorum. Amasya’nın en iyi fotoğrafları çekebileceğiniz saatlerde kale kapalı. İnanılır gibi değil. Tam tersine en azından gün batımında insanların burada olmasını sağlayacak yapılanmaya derhal geçilmeli. 

Hem şehir manzarası ve ışıkları hem de gün batımı fotoğraf severler ve turistler için en çekici saatler olabilir. Tabii ki bunun alt yapısı da mutlaka sağlanmalı. Hatta bu konuda yapılacak reklamlar ile şehre çok fazla turist çekilebilir.

Amasya turizm açısından gelişmek istiyorsa bunu mutlaka değiştirmek ve Kapadokya’yı örnek almak zorunda. 

-Özentisiz Tabelalar

Malesef sıradan tabela ve beton merdivenler ile adeta tarih ve kültür katledilmiş. Etrafta tarihsel olay ve dönem bilgi tabelaları yok.

-Anı Objeleri

Bu kadar güzel bir yerin magneti bile yok. Bunu satacak hediyelik eşya dükkanı da. Bu kale Avrupa’da bir yerde olsa belediye kale kaynaklı para kazanmak için seferber olur. Örneğin sadece bu döneme ait simgelerin olduğu kolyeler, bileklikler vb. satılabilir ya da fotoğraf çekilmek üzere kalede dönemin silahları ve bunu kullanan eski asker giyimli personel olabilir. Avrupa’da bunun bir çok örneği var.

-Korkuluklar

Burası çok yüksek uçurum kenarında bir yer olmasına rağmen bazı yerlerde emniyet korkuluğu yok. Bu eksiklikler de bir an önce giderilmeli.

Kalıntılar ve Kralkaya Mezarları

Antik Çağ yazarı Strabon’a göre Kalenin 75 m alt tarafında bulunan Kralkaya Mezarları, Hellenistik dönem Mitridat Krallığı zamanında krallar için yapılmış anıt mezarlar. Harşena Dağının etekleri kalker bir yapıya sahip olduğu için buraya oyulmuşlar.

Bu vadide 23 adet değişik büyüklüklerde kral mezarı bulunuyor. Hepsinin ortak özelliği kente hakim bir konumda olmaları. Mezarların en dikkat çekici özelliği ise arkalarına oyulmuş geçitler. Fotoğrafta gördüğünüz şehrin hemen üzerinde yer alan mezarlar MÖ 3.yy.a ait. Yalıboyu üzerinden mezarlara ulaşmanız mümkün. 

Bölgedeki en büyük mezar batı yönünde gidilince en son mezar. 8 m genişliği, 15 m yüksekliği olan mezar 7 m derinliğe sahip.

Kale ile Kralkaya Mezarları arasında direkt bir bağlantı yolu yok. Ancak Yalıboyu Caddesi’nden mezarlara giden bir yol var. Büyük mezarlara inşa edilen galeri ve merdivenler aracılığıyla ulaşmak mümkün. 

Burada Kralkaya Mezarları ile birlikte aynı yerdeki Kızlar Sarayı, cami ve hamam kalıntılarını da görebilirsiniz. Dönem dönem bu mezarlar hapishane olarak da kullanılmış.

Yine aynı bölgede Osmanlılar tarafından kullanılmış olan Kızlar Sarayı’na ait kalıntıları da görmek mümkün. Hemen ön tarafta görülen kalıntılar o dönemde kadınlar tarafından kullanılan hamam kalıntıları. Bu bölgeye giriş 10 TL (2019).

Kralkaya Mezarlarını gezdikten Kızlar Sarayı Kafe’de Türk kahvesini yudumlamak çok keyifli. Hem soluklanabilir hem de şehrin üst görünümlü en güzel fotoğraflarını yakalayabilirsiniz.

Değerlendirme

Amasya Kalesi, Yalıboyu’ndan sonra en ilginizi çekecek olan yer. Buradan manzara muhteşem. Amasya’ya giderseniz öncelik vermeyi ihmal etmeyin.

Amasya ile ilgili diğer yazılarımız için Amasya Gezi Rehberi‘ne, bölgesel planlama yapacaksanız Orta Karadeniz Gezi Rehberi‘ne bakmayı unutmayın. Sağlıcakla Kalın.