Nepal ve Budizm Anlayışı (Din, Temel Öğreti ve Nirvanaya Ulaşma)

Nepal ve Budizm Anlayışı (Din, Temel Öğreti ve Nirvanaya Ulaşma) adlı bu yazıyı yazmamın sebebi ülkeyi gezmeye başlamadan önce ülkedeki başlıca inanç şekillerinden biri olan Budizm anlayışını bilmeden yapılacak tüm anlatımların altlarını doldurmanın zorluğu.

Nepal, küçük bir ülke olmasına rağmen 30 milyonluk bir nüfusa sahip. Bu nüfusun inanç olarak % 87’si Hinduizm’i, % 9’u Budizm’i ve % 3’ü  İslam’ı tercih etmiş durumda. 

Her ne kadar aralarında % olarak çok fark var gibi gözükse de Budizm ülkede Hinduizmin devamı ya da tamamlayıcısı gibi. Zaten Buda Nepalli ve kendisi hiçbir zaman kabul etmemiş olsa da Hinduizm tanrılarından biri olarak kabul görüyor.

Hinduizm inancında ana Tanrılar olan Vişnu, Brahma ve Şiva Trimurti denilen tanrı üçlemesini teşkil ediyor. Hindular, bu tanrılardan evrensel sistemin devam etmesini sağlayan Tanrı Vişnu’nun 9 defa Dünya’ya farklı bir bedende ama tanrı olarak geldiğine inanıyorlar. İşte Tanrı Vişnu onlara göre Dünya’ya 9. gelişinde Buda olarak vücut bulmuş. Bunun doğruluğuna hem Hindular hem de Budistler inanıyor.

Gerçeği söylemem gerekirse bu her iki inancın da işine geliyor. Hinduizm bu görüş ile, karşı olmasına rağmen Budayı tanrılaştırarak Budizm’in etkisini azaltmaya çalışırken Budizm de bu şekilde bu topraklarda varlığını sorunsuz devam ettirebiliyor. 

Bu nedenle de her 2 dine inanlar birbirlerine de oldukça saygılı. Bir Budist, bayramını Hindu tapınağında kutlayabiliyor. Tersi de olabiliyor. Nepal; bugün özellikle doğu coğrafyasından gelen Budistler için de önemli bir hac alanı haline gelmiş durumda. O zaman bu ülkeyi anlamak için Hinduizm kadar Budizm felsefesini de anlamakta fayda var.

Ben de size gördüklerim ve yaşadıklarım çerçevesinde temel öğretiyi, nirvanaya ulaşmanın yollarını ve Budizm’in Hinduizm’den farkını aşağıda başlıklar halinde anlatmaya çalıştım.

Nepal ve Budizm

Budizm, Hristiyanlık, İslam ve Hinduizm dininden sonra halen Dünya’da inanılan en büyük dördüncü din. Asya’da ise inanılan en büyük üçüncü din. Bu dine inanan kişilere de Budist deniyor. 

Bugün 500 milyonu aşkın inananı bulunan bir din. İlk önce Hindistan’da ortaya çıkmış, daha sonra zaman içinde Güneydoğu ve Doğu Asya’da yayılmış.

Budizm, MÖ 563 yılında Nepal’in Lumbini şehrinde doğan Prens Siddhartha Gautama tarafından kurulmuş. Siddhartha, doğduktan 7 gün sonra annesi ölmüş. 16 yaşında evlenmiş. Maddi hiç bir sıkıntısı olmamakla birlikte zenginlerin tatminsizliği, yoksulların fakirliği, doğum ölüm ikilemi vb. çevresinde gördüğü kendine göre yanlışlardan etkilenerek gerçeğe ulaşmak için ailesini terk edip ormanda çile çekmeye başlamış. Bu süreçte değişik meditasyon teknikleri geliştirmiş. 35 yaşına geldiğinde artık aydınlanmış olduğunu düşünmeye başlamış.

Göstermiş olduğu dirayet ve duruş ile çevresindekileri etkilemiş ve zamanla etrafında müritleri olmuş. Daha yaşarken Buda öğretileri tüm Kuzey Hindistan ve Nepal’e yayılmış. Müridleri ona aydınlanmış kişi anlamına gelen Buddha demeye başlamış. 80 yaşında öldüğünde cenaze töreni Hint adetlerine göre yapılmış ve ölü bedeni yakılmış. Ölümünden sonra düşünceleri ise tüm Dünya’ya yayılmış. 

Budizmin Temel Öğretisi

Budistler bugün Buda’nın temel öğretilerini 4 asil hakikate dayandırıyor. Bu hakikatler Buda’nın temel yaşam felsefesini oluşturuyor.

-Hayat ıstıraptır. Zevk ve sefa aldatıcıdır. Doğum, hastalık, yaşlanma ve ölüm hayata ait ıstıraplardır.

-Istıraplarımızın sebebi bitmeyen heveslerimiz ve yaşama arzumuzdur. 

-Istıraplarımızdan kurtulmak için heves ve yaşama arzumuzdan vazgeçmeliyiz.

-Heveslerimiz ve yaşama arzumuzdan kurtulursak rahatlar ve nirvanaya ulaşırız.

Bu öğretiler tamamlandığında Hinduizm’de mokka inancı yani ruhun özgürlüğe kavuşması gibi Budizm’de de nirvanaya ulaşılıyor. Nirvana, insanın dünya zevklerinden elini çekerek kutsal istirahate kavuşması olarak tanımlanıyor.

Görüldüğü gibi bugün söz konusu dinin amacı insanı özgür bırakmak. Diğer dinlerden en önemli farkı ise dini inanç kapsamında insan sorumluluğunu ön planda tutan radikal yaklaşımı. Örneğin Budist rahiplerin saçlarını kazıtma sebebi de dünyeviliği sembolize eden saçlardan kurtulmak.

Nirvanaya Ulaşma

Nirvanaya ulaşmanın 8 aşamalı yolu var. 

-Doğru itikat

-Doğru arzu

-Doğru söz

-Doğru yaşam

-Doğru çalışma

-Doğru düşünce

-Doğru değerlendirme

Bu yollar açılmadığı sürece nirvanaya ulaşmanız mümkün değil.

Budizm ile Hinduizm Arasındaki Fark

İki din arasındaki en önemli fark ise Budizm’in tüm insanları eşit görmesi. Budizm, tüm insanlara aynı hakları veriyor ve diğer dinlerdeki brahmin yani ruhban sınıfını kesinlikle kabul etmiyor. 

Yine de Budizm, Hindular arasında kabul gören kast sistemini tanımasa da halihazır da Hindularında da saygı duyduğu bir din. Bu konunun nedenini anlayabilmek için ilgili tüm detayları bu serideki ilk yazım olan Nepal ve Hinduizm Anlayışı (Din, Reenkarnasyon ve Kast Sistemi) başlıklı yazımda bulabilirsiniz.

Değerlendirme

Dilim döndüğünce ve anladığım kadarıyla biz gezginlere de çok yabancı olan Budizm’i örnekler de vererek Nepal özelinde anlatmaya çalıştım. Bu yazının Nepal’i ziyaret edecek gezginler için çok yardımcı olacağını umuyorum.

Nepal ile ilgili diğer yazılarımıza Nepal Gezi Rehberi‘nden ulaşabilirsiniz. Sağlıcakla Kalın.