Ekim ayı içinde katıldığımız bir GAP turu kapsamında doğunun Paris’i Diyarbakır’da bir gezi de yaptık. Bu güzel şehirde 2 güzel gün geçirdik.
Tabii ki bu kültürler mozaiği şehri 2 günde gezip bitirebilmek mümkün değilmiş onu da yaşayarak gördük.
Katıldığımız turu, DİTAV (Diyarbakır Kültür Ve Dayanışma Vakfı) düzenlediği için vakıftan gönüllü bir rehber eşliğinde kısa zamanda daha efektif bir gezi yaptığımızı söyleyebilirim.
Diyarbakır’a Ulaşım
Diyarbakır, Güneydoğu Anadolu bölgemizin nüfusu en fazla olan büyük şehirlerinin başında gelmektedir. Uçak, otobüs, tren ve kara yolu opsiyonları ile bu güzel şehre ulaşım sağlanabilir.
Biz tur olarak zamanı daha iyi kullanmak adına uçak yolculuğunu tercih ettik. Ankara’dan Diyarbakır’a 1 saat 20 dk gibi bir sürede inebilirsiniz.
Havaalanının yeni terminal binası ile oldukça modern ve batıdaki havaalanlarını aratmayacak konforda olması çok hoşumuza gitti. Eğer Ankara’dan tren ile gitmek isterseniz yaklaşık 20 saat gibi bir sürede Diyarbakır’da olabilirsiniz.
Diyarbakır’ın Tarihi
İlk olarak M.Ö. 3000 yıllarında hurriler tarafından Dicle Nehri kıyısında kurulan şehir, günümüze kadar Moğollar , Romalılar, Araplar vb. birçok istilaya ve yıkıma uğramış. Onlarca medeniyete de ev sahipliği yapmış. Sultan I. Selim Çaldıran Savaşı’ndan sonra 1515 yılında Diyarbakır’ı Osmanlı topraklarına katarak Sefevi yönetimine son vermiş.
Romalılar zamanında şehri düşmanlardan korumak için çevresine 5 km uzunluğunda ve 12 m yüksekliğindeki bugünkü surlar yapılmış.
Günümüze ulaşan bahse konu surlar, Çin Seddi’nden sonra Dünya’da sağlam kalan en uzun surlar olma özelliğine sahip. Fotoğrafta gördüğünüz gibi surlar kuşbakışı olarak izlendiğinde bir kalkan balığını andırıyor.
Diyarbakır Adı Nereden Geliyor?
Şehrin Arapların fethinden önceki adı Asurlular zamanında verilmiş olan Amidi’dir. Şehrin şimdiki adı ile ilgili çok fazla rivayet var.
Bu rivayetlerden en çok bilinene göre 640 yılında Halife Hz. Ömer zamanında Araplar şehri uzun bir kuşatma sonunda ele geçirince şehre yerleşen 2 Arap kabilesinden biri olan Bakr Bin Vail Kabilesi’ne ithafen Diyar’ı Bakr (Bekir’in Diyarı ) adı verilmiş. Osmanlı döneminde Diyarbekir olarak anılan şehrin ismi 1937 yılında T.B.M.M tarafından Diyarbakır olarak düzeltilmiş.
Diyarbakır’da Gezilecek Yerler
-Diyarbakır Surları ve Sur Bölgesi
Şehrin en tarihi kısmı tarihi surlarının içinde kalan bölge. Bugün Sur Merkez İlçesi de denen bölge Diyarbakır’ın en eski yerleşim merkezi. Şehrin tarihi eserleri daha çok bu bölgede yoğunlaşmış durumda.
Diyarbakır’da yeni ve eski şehir bağlantısını surlarda bulunan 4 tarihi kapı sağlıyor.
–Ulu Cami
Roma döneminde eski bir kilise iken, Hz. Ömer döneminde eski mabede eklemeler yapılarak camiye çevrilmiş. Yapı kompleksinden oluşan caminin inşaatında yöreden çıkarılan volkanik Bazalt Taşı kullanılmış.
Caminin avlusunda Diyarbakırlı ünlü bilgin El Cezeri tarafından yapılmış çok eski bir güneş saatini de görebilirsiniz.
Cami kompleksinde Asur, Roma, Emevi, Arap dönemlerinin etkilerini gözle görmeniz mümkün.
–Cahit Sıtkı Tarancı Müzesi
Ünlü Türk şairi Cahit Sıtkı Tarancı’nın kişisel eşyalarının sergilendiği evi bir müzeye çevrilmiş.
Ulu caminin arka tarafında Telgrafhane Sokakta bulunan müze ev gezilip görülmeye değer.
–Hz. Süleyman Cami
Kale içinde yer alan tarihi cami yerli yabancı turistlerin yoğun ziyaret ettiği yerlerden birisi. Bu caminin girişinde sağ tarafta Arap kuşatması sırasında şehre ilk giren ve şehit edilen sahabelerin kabirleri bulunuyor.
Caminin girişinde sol tarafta yer alan çeşmelerden akan suyun ise şifalı olduğuna inanılıyor ve ziyaretçiler bu sudan hastalarına içirmek için bidonla su alıyorlar.
–Diyarbakır Müzesi
Kale içinde yer alan müzede; yörede yapılan kazılarda elde edilen İlkçağ, Urartu, Asur, Roma, Selçuklu ve Osmanlı dönemlerine ait kazılardan elde edilen buluntular sergileniyor.
Müzenin hemen yanında tarihi eski valilik binası ve aslanlı çeşme gezilip görülebilir.
–Diğer Yapılar
Suriçi bölgesinde bulunan ve gezilip görülmeye değer diğer yapılar ise Sülüklü Han, Dört Ayaklı Minare, ve Hasanpaşa Hanı’dır.
-Sur Dışı ve Diyarbakır Çevresi
–Hevsel (Cennet ) Bahçeleri
Surların dış tarafı ile Dicle Nehri arasında yer alan verimli topraklarda çeşitli ağaçlar ve sebze bahçelerinden oluşan yeşil bir kuşak bulunuyor. Adeta bir Cennete benzetilen bu bölge şimdilerde şehrin sebze ihtiyacının büyük bir kısmını karşılıyormuş.
–On Gözlü Köprü
Mervaniler zamanında yapılan köprü Dicle Nehri’nin iki yakasını birleştirmektedir. 10 adet kemerden oluşan tarihi taş köprüye bu yüzden “On Gözlü Köprü” adı verilmiştir.
Köprünün olduğu bölgede nehrin iki tarafı doldurularak çay bahçeleri yapmışlar. Dinlenmek ve birşeyler içmek için güzel bir durak.
–Gazi Köşkü
Anadolu’nun birçok şehrinde olduğu gibi, Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ün şehre geldiğinde bir süre konakladığı bir köşk var. Gazi Köşkü adı verilen bu köşk birçok yöresel türküde ismen geçiyor.
Müze olarak düzenlenmiş fakat bizim gezimiz sırasında restorasyonda olduğu için gezemedik. Bahçesinde güzel bir çay bahçesi yapmışlar keyfini çıkarabilirsiniz.
–Eğil (Peygamber Mezarları)
Diyarbakır-Ergani yolu üzerinden Eğil İlçesi’ne yaklaşık 50 km sonra ulaşabilirsiniz. Burada yer alan cami ve yerleşkesinde Kuran’da adları geçen İlyas ve Zülküf Peygamber de dahil 9 peygamberin yattığına inanılıyor. Son yıllarda bölge restore edilerek inanç turizmine açılmış.
–Eğil Baraj Gölü
Peygamber kabirlerinin olduğu yerden aşağı doğru panoramik bir Dicle Nehri ve Kral Kızı Baraj gölü manzarası var ki görmeye değer.
Aşağıya baraj gölü kıyısına indiğinizde gördüğünüz gezi tekneleri sizi şaşırtmasın Akdeniz ve Ege’de görmeye alıştığınız tekne turu burada da var. Çok güzel bir tekne turu tavsiye ederim.
Diyarbakır’da Ne Yenir? Nerede Yenir?
Sabah kahvaltısı için olmazsa olmaz Hasanpaşa Han’ı içindeki yöresel kahvaltı veren işletmeler. Burada yöreye ait ürünlerden mükellef bir kahvaltı sofrası sunuyorlar. Kadir’in Yeri ve Mustafa’nın Yeri en bilinenleri. Sabah turlar dolduruyor yer bulmak biraz şans işi. Rezervasyon gerekebilir.
Diyarbakır’da ciğer kebap ( Ciğerci Umut, Ciğerci İbo, Ciğerci Şeyhmus), Kaburga dolması (Kaburgacı Selim) Meftune ve Kibe mumbar özellikle yörenin en meşhur tatları. Diyarbakır’ın meşhur tatlısı burma kadayıfı ise (Sıtkı Usta) kesinlikle tavsiye ediyorum.
Restoran fiyatlarını Diyarbakır’da çok makul bulduğumu da belirtmek istiyorum. Sur bölgesi irili ufaklı farklı lezzetler için seçeneğin bol olduğu bir lokasyondur.
Diyarbakır’dan Ne Alınır?
Gazi caddesi-Sur üzerinde bulunan baharatçılardan yöreye özgü baharatlar ve çeşniler alabilirsiniz. Yine bu cadde üzerindeki peynirciler çarşısından yörenin çeşitli lezzetteki peynirlerini tadıp vakum paket yaptırabilirsiniz. Birde yöresel tatlılardan sevdikleriniz için hediye paketi yaptırabilirsiniz.
Diyarbakır’da Nerede Kalınır?
Biz Hilton Garden Inn’i tercih ettik merkeze yürüme mesafesinde ve grup indirimi ile makul bir fiyata kaldık. Sur içine yakın ve meydanda kalınabilecek çok otel var kesenize göre değerlendirebilirsiniz. Doğunun misafirperverliği ve sıcaklığı her yerde kendini hissettiriyor.