Kuzey Macaristan Gezisi; Osmanlının Avrupa’da geldiği son nokta olması nedeniyle bizim için kültürel bir geziden ziyade tarihi bir gezi anlamını taşıyor. Gezmeye başlamadan önce konuyu daha iyi anlayabilmeniz için biraz açalım.
Sultan Süleyman 1526 yılında Mohaç Meydan Savaşı’nı kazanıp Macar Krallığı’nı yıkınca Macaristan’ın günümüz sınırlarındaki toprakları 150 yılı aşkın bir zaman Osmanlı İmparatorluğu’nun elinde kalmış. Macaristan’ın geri kalan bölümü yani günümüzdeki Slovakya ise Habsburg Hanedanlığı’na bağlanmış.
1541 yılında Budin, Osmanlı İmparatorluğu’nun eline geçince Tuna’ya kadar olan ve benim anlatacağım bölge de Osmanlı İmparatorluğu topraklarına katılmış.
1663 tarihinde ise Tuna da aşılıp bugünkü orta Slovakya diyebileceğim bölgede Osmanlı İmparatorluğu’na bağlı Uyvar ve Leva Eyaletleri kurulmuş ve Osmanlı İmparatorluğu’nun bilinen en geniş topraklarına ulaşılmış.
1683 tarihinde Osmanlı İmparatorluğu II. Viyana Kuşatması’nda başarısız olunca önce Kuzey Macaristan sonrasında ise daha kuzeydeki lojistik bağlantı kalmayan Uyvar ve Leva Eyaletleri Osmanlı İmparatorluğu’nun elinden çıkmış.
Benim buraya gelmekteki amacım ise bu tarih perspektifinde eskiyi gözlemleyebilmek.
Şimdi ben de size Kuzey Macaristan gezimiz kapsamında Štúrovo, Esztergom, Vişegrad ve Szentendre’yi sırasıyla anlatmaya çalışacağım.
Kuzey Macaristan Gezisi
Kuzey Macaristan’a Ulaşım
Bölgeye Budapeşte‘den nasıl geleceğinize gelince çok fazla seçeneğiniz olduğunu söyleyebilirim. Bölgeyi plansız gezmek istiyorsanız kişi başı 66 $ (12 yaşından küçük çocuklar 32 $) bir ücret karşılığında otelinizden alınıp rehberli olarak Esztergom, Visegrád ve Szentendre’yi gezebilirsiniz. Bilgi için linke bakabilirsiniz.
Ya da ne varsa ben de var deyip Budapeşte Árpád Hid Volanbusz Otobüs Terminali’ne gidip kişi başı 3 € ödeyerek 800 numaralı otobüs ile Dorog üzerinden direkt olarak Esztergom’a, hayır ben indi bindi diğer kasabaları da görmek istiyorum derseniz Budapeşte–Szentendre–Visegrád–Esztergom güzergâhını kullanan 880-889 numaralı otobüs ile Esztergom’a gidebilirsiniz.
Budapeşte’deki Batthyány Terminali’nden de 40 dakikada trenle Szentendre’ye ulaşmanız da mümkün. Planlama için tıklayınız.
Kuzey Macaristan Gezilecek Yerler
-Güney Slovakya Štúrovo
İlk durağımız Štúrovo. Macarca adı Parkány. II. Dünya Savaşı’ndan sonra burası Slovakya’da kalınca adı değiştirilmiş ve Štúrovo yapılmış. Macarlar hala buraya Parkány diyor.
Štúrovo, Tuna Nehri’nin kuzey tarafında Esztergom’un hemen karşısında yer alıyor. Foto severler için belirtmemde fayda var. Havaya bağlı olarak Esztergom Bazilikası ile Kalesi’nin en güzel görüntüsünü Komp Caffe’nin hemen önünden alabilirsiniz.
Slovakya ile Kuzey Macaristan tam burada 518 m uzunluğundaki Mária Valéria Köprüsü ile birleşiyor. Gelelim bizim bilmemiz gerekenlere.
Štúrovo’nun Osmanlıca adı Ciğerdelen. Esas olarak Osmanlı İmparatorluğu döneminde imar edilmiş. Öyle ki 1570-71 döneminde 250 muhafızın koruduğu Ciğerdelen’de sadece Müslüman nüfus yaşıyormuş.
Buradaki askerî garnizon; kuzeyden gelebilecek tehlikeleri önlemekle, Avrupa içlerine yapılacak seferler için ise Estergon tarafından gelecek orduların Tuna Nehri’ni emniyetle geçmelerini sağlamakla yükümlüymüş.
Öyle ki Ciğerdelen 1663 tarihinde Osmanlı İmparatorluğu’nun Avrupa’da fethettiği en ileri nokta olan kuzeydeki Uyvar Kalesi’nin zaptı sırasında Macarlara karşı önemli bir rol üstlenmiş.
1683 tarihinde ise başarısız II. Viyana Seferi sonrasında Ciğerdelen-Estergon arasında dubalı köprüler kurulup Uyvar ve Estergon 30.000 kişi ile müdafaa edilmiş.
Maalesef Ciğerdelen Alman-Leh ordusuna kaybedilince dubalı köprüde sıkışan ordumuz köprüde bombalanmış. Binlerce askerimiz Tuna Nehri’nde boğulmuş. Önce Estergon sonrasında Uyvar ve Leva Eyaletleri de düşmüş. Tüm bu olup bitenler ise arkamdaki bölgede olmuş.
Tarih böyle bir şey işte. Günümüze gelince foto ve gezi severler için burada yapılacak en güzel şey Estergon Kalesi’ni karşı Slovakya tarafına geçip kahvenizi yudumlamak ve bugünkü Esztergom manzarasında fotoğraf çekilmek.
-Esztergom
İkinci durağımız Esztergom, Macaristan’ın dini merkezi ve eski başkenti. Budapeşte’nin 47 km kuzeyinde yer alıyor.
Şansımıza fotoğraf çekmek için en kötü günde buraya gelmişiz. Hem yağmurlu hem de sisli bir gün.
İşte karşıdan yani Slovakya Štúrovo’dan gördüğümüz Esztergom Bazilikası. Macaristan’ın en büyük Avrupa’nın ise üçüncü büyük kilisesi. Giriş için ücret alınmıyor.
İlk Macar kralı Istvan burada doğmuş ve 1000 yılında Macaristan’ın ilk kralı olarak tacını zamanında buradaki kalede bulunan kilisede giymiş. Kral IV. Bela 1256’da başkenti Budin’e taşımış ve kaleyi din adamlarına bırakmış.
1543 yılında Osmanlı güçleri tarafından burası fethedilince kilisenin yerine cami yapılmış.
1663 yılında bölge tekrar Macarların eline geçince bu sefer cami yıkılarak kilise yapılmış, 1822-1870 yılları arasında ise kilisenin yerine gördüğünüz büyük bazilika yapılmış. Bazilikanın yüksekliği 115 m. Kişi başı 2 € ücret ödeyerek hem panorama kafeye hem de çan kulesine çıkmak mümkün.
Hava sisli olduğu için biz bunu yapmadık. Havanın güzel olması halinde mevsime bakmaksızın mutlaka çıkıp buradan fotoğraf çekin.
Gelelim uğruna besteler yapılan kaleye. Buraya gelirseniz karşınıza tarih kitaplarımıza geçmiş muhteşem Estergon Kalesi’nin çıkmasını beklemeyin. Çünkü kalenin surlarından mahzende sergilenen birkaç parça dışında hiç birşey kalmamış. Camiden ise eser yok. Sadece eskilerden azizlerin kemikleri kalmış.
Kaleden Slovakya Štúrovo’ya (Ciğerdelen’e) karşı son fotoğraflarımızı çekip Vişegrad’a doğru yol alıyoruz.
-Vişegrad
Üçüncü durağımız Vişegrad. Türkiye’de insanlar nasıl kısa süreli tatil için deniz kıyılarına ya da yaylalara gidiyorsa Macaristan’da da genellikle Vişegrad’a gidiyor.
Vişegrad, Budapeşte’nin 47 km kuzeyinde yer alıyor. Kral IV. Bela tarafından 1259’da inşa edilmiş 360 m yükseklikteki kalesi ve 1458-1490 yılları arasında Kral Matthias tarafından inşa edilen Rönesans Sarayı ile ünlü.
Sisler arasında gördüğünüz kaleye yürüyerek 40 dakikada çıkmak mümkün. Ancak hava çok sisli olduğu için fotoğraf çekemeyeceğimizi düşünerek kaleye gitmedik.
-Renaissance Étterem Restoran
Sis nedeniyle kaleye çıkamayınca biz de kullanamadığımız bu süreyi öğle yemeği yiyerek geçirmeye karar verdik.
İnternetten adını çokça duyduğumuz Renaissance Étterem Restoran’a gittik.
Budapeşte’den bölgeye gitme planı yaparsanız yemeğinizi mutlaka burada yiyin. Burada yemek yemek tam bir tören havasında. Mekân ortaçağa has olarak dekore edilmiş. Yemekleri, sunum ve garsonların kıyafetleri de öyle.
İsterseniz o günün kıyafetlerini üzerinize geçirip kral, kraliçe, şövalye ne isterseniz olabiliyorsunuz.
Ortaçağa ait yöresel müzikler eşliğinde sizin keyifli vakit geçirmenizi sağlıyorlar. Garsonlar Türkiye’den gelen çok olsa gerek az da olsa Türkçe anlıyor.
Macar mutfağında tavşan, geyik vb. av hayvanları revaçta. Burada ne yenir diye sorarsanız; deneyimlediğim için yazıyorum kremalı ceylan çorbası, dana ve hindiden oluşan geleneksel et menüsü ile böğürtlenli, kremalı ve çikolatalı kestane tatlısı tam bize göre.
Yemek sonrasında restorandan kuzeye doğru devam ederseniz sağ tarafta yukarıda bahsettiğim halen müze olarak kullanılan Rönesans Sarayı’nı göreceksiniz. Mutlaka uğramanızı tavsiye ederim. Sarayda yaptığımız gezi sonrasında alışveriş için Szentendre’ye doğru yol alıyoruz.
-Szentendre ve Alışveriş
Son durağımız Szentendre. Belgrad, Osmanlı İmparatorluğu tarafından ele geçirilince oradan kaçan Sırplar tarafından kurulmuş. Küçük ama ünlü bir kasaba. Sanatçılar kasabası da diyorlar.
Her şey Budapeşte’ye göre daha uygun. Macaristan’a özel alışveriş için burayı tercih edebilirsiniz.
Macaristan ekonomisi maalesef çok iyi değil. Halk zor durumda. Biz kasabayı gezerken bir hanımefendi koşarak yanımıza gelip bugün hiçbir şey satamadığını, çocukları olduğunu ufak da olsa bir şeyler almamızı ağlamaklı bir şekilde rica etti. Açıkçası bir AB ülkesi için garip gelse de kendisini kırmamak adına evimiz için el yapımı birkaç hediyelik eşya aldık.
Değerlendirme
Osmanlı tarihini yerinde anlamak adına güzel bir gezi oldu. Kuzey Macaristan için 2 gün ayırmanızın esnek planlama yapabilmek ve fotoğraf çekebilmek için daha uygun olacağını değerlendiriyorum. Benim bölge ile ilgili anlatabileceklerim bu kadar.
Budapeşte’de gezebileceğiniz yerler için Budapeşte Gezi Rehberi‘ne, bölgesel planlama için Orta Avrupa Gezi Rehberi‘ne bakmayı unutmayın. Sağlıcakla Kalın.